Η διαχρονικότητα του Φιλελληνισμού…

Ευγένιος Ντελακρουά

Ο Γάλλος φιλέλληνας ζωγράφος Eugene Delacroix  από τους πρωτοπόρος του Γαλλικού Ρομαντισμού, γεννήθηκε στις 26 Απριλίου του 1798 στο Σαιν-Μωρίς. Πατέρας του ήταν ο διπλωμάτης Charles Delacroix. Πολύ νωρίς, σε ηλικία  16 ετών, έμεινε ορφανός.
Σπούδασε την τέχνη της ζωγραφικής στο ατελιέ του ακαδημαϊκού δασκάλου Γκερέν, Eκεί ο νεαρός Ντελακρουά  γνώρισε τον Τ. Ζερικώ μεγάλο ζωγράφο της εποχής και συνδέθηκαν με αδελφική φιλία.
Ο Ντελακρουά, αποφασισμένος να συμβάλει στην αναγέννηση της τέχνης και την απαλλαγή της από τον κλασικισμό, πειραματίζεται πάνω στη θεματική της «Θείας Κωμωδίας» του Δάντη και το 1822 εκθέτει στο Σαλόνι το έργο του «Η Βάρκα του Δάντη», στο οποίο είναι φανερή η επίδραση του Ζερικώ. Ο Ντελακρουά κατανοούσε τη νέα τάση στην τέχνη και την στήριξε. Το εργαστήρι του ήταν πάντα ανοιχτό στους νέους καλλιτέχνες.

Ο μεγάλος σταθμός της δημιουργικής πορείας του είναι το έργο που εμπνεύστηκε από την Ελληνική Επανάσταση του 1821. Όταν το 1824 πεθαίνει στο Μεσολόγγι ο άγγλος φιλέλληνας ποιητής και ηγέτης του μαχόμενου ρομαντισμού Μπάυρον, ο Ντελακρουά βαθιά συγκινημένος από το γεγονός αυτό, εκθέτει στο Σαλόνι τη «Σφαγή της Χίου», έργο στο οποίο βρήκαν έκφραση η φρίκη του πολέμου, τα πάθη του υπόδουλου λαού και η πορεία των δραματικών εξελίξεων στην Ελλάδα, την οποία παρακολουθούσε ολόκληρη η προοδευτική Ευρώπη. Αυτό το μνημειώδες έργο, που αποτελεί την αρχή μιας σειράς έργων εμπνευσμένων από την Ελληνική Επανάσταση, τον τοποθέτησε πρώτο ανάμεσα στους Ρομαντικούς ζωγράφους της εποχής του και ανάμεσα στους μεγάλους φιλέλληνες.

Θ.Χρήστου - λάδι σε μουσαμά, 40Χ50εκ.

Το ίδιο έτος, μετά το θάνατο του Ζερικώ, ο Ντελακρουά τίθεται επικεφαλής της "Νέας Σχολής". Τα επόμενα χρόνια αρχίζουν να εμφανίζονται όλο και περισσότερα έργα του. Όμως ούτε οι λαμπρές συνθέσεις ούτε το τιμητικό καθήκον να βρίσκεται επικεφαλής της νέας καλλιτεχνικής κίνησης, δεν προστάτεψαν τον Ντελακρουά από το διασυρμό των προσκολλημένων στον κλασικισμό αντιπάλων του. Μέχρι την Ιουλιανή Επανάσταση του 1830 ο Ντελακρουά βρισκόταν υπό δίωξη.
Τον Ιούλιο του 1830 ξέσπασε η επανάσταση που κατέληξε στην πτώση της Μοναρχίας των Βουρβώνων, στην οποία ο Ντελακρουά, οπαδός του Βοναπάρτη, συμμετείχε ενεργά. Ο Ντελακρουά ζωγραφίζει το αριστούργημά του «Η Ελευθερία στα οδοφράγματα» σαν ελάχιστη τιμή προς την πατρίδα. Το έργο αυτό, που συνδυάζει την πραγματικότητα με τη ρομαντική ποιητική αλληγορία, θεωρείται ένα από τα πιο δημοφιλή έργα στην παγκόσμια τέχνη. Ο Ντελακρουά εξέθεσε στο Σαλόνι, το 1831, αυτό το έργο του που φαινόταν ότι θα γινόταν δεκτό με θαυμασμό από τους σύγχρονούς του ζωγράφους, καθώς η Επανάσταση ενεργοποίησε σε πολλούς από τους πρώην αντίπαλούς του αισθήματα αδελφοσύνης και φιλίας.

Από το 1838 ως το 1844 ανέλαβε πολλές μεγάλες παραγγελίες, όπως τη διακόσμηση της Βουλής, του Δημαρχείου και της οροφής στη Gallery του Απόλλωνα στο Λούβρο με το έργο του: «Ο Απόλλωνας σκοτώνει τον Πύθωνα» (1850-1851), ακολούθησαν  τα έργα  «Η εισβολή των Σταυροφόρων στην Κωνσταντινούπολη», «Ο Δον Χουάν», «Ο εβραϊκός γάμος», κ.α.
Το 1855 εξέθεσε 48 ζωγραφικούς πίνακες στην Παγκόσμια Έκθεση που έγινε στο Μέγαρο Καλών Τεχνών του Παρισιού. Και στη συνέχεια έγινε μέλος της Ακαδημίας του Παρισιού.
Πέθανε στις 13 Αυγούστου του 1863 στο Παρίσι. Ένα χρόνο αργότερα, στο Σαλόνι παρουσιάστηκε ο πίνακας «Η αποθέωση του Ντελακρουά». Γύρω από το πορτραίτο του ζωγράφου συγκεντρώθηκαν οι θαυμαστές του ταλέντου του. Ανάμεσά τους ο Μανέ, ο Μπωντλέρ, ο Φαντέν-Λατούρ...
Φίλοι του ήταν ορισμένοι από τους γνωστότερους διανοούμενους της εποχής εκείνης, όπως ο Φρειδερίκος Σοπέν, ο Βίκτωρ Ουγκώ, ο Θεόφιλος Γκωτιέ και η Γεωργία Σάνδη
Ο Ντελακρουά, στα 50 χρόνια της  δημιουργίας του, άφησε τεράστια κληρονομιά, η οποία περιλαμβάνει γύρω στους χίλιους πίνακες, εφτά χιλιάδες περίπου σχέδια, περισσότερα από χίλια πεντακόσια παστέλ και ακουαρέλες, μερικές σειρές από λιθογραφίες και έξι τεράστιους κύκλους μνημειακών τοιχογραφιών.
Ο Ντελακρουά προέρχεται από μία γραμμή ζωγράφων που ξεκινά από το Μιχαήλ Άγγελο. Ο ίδιος θεωρούσε τον εαυτό του εκφραστή αυτής της παράδοσης. Ο Ντελακρουά ξαναανακαλύπτει το πνεύμα του Μικελάντζελο, αλλά τα αριστουργήματα που δημιουργεί κάτω απο αυτή την επίδραση είναι εντελώς πρωτότυπα . Όπως κι ο Μικελάντζελο (στην «Τελική Κρίση» στην Καπέλα Σιξτίνα), ο Ντελακρουά τείνει επίσης προς την απεικόνιση του τρόμου. Από τη «Σφαγή της Χίου» ως το «Θάνατο του Σαρδανάπαλου» οι τραγικές σκηνές του Ντελακρουά ζωγραφίζουν τον τρόμο με ασύγκριτη δύναμη.

Ο Ρούμπενς, μετά τον Μικελάντζελο, άφησε το πιο φανερό σημάδι στην τέχνη του Ντελακρουά. Μέσω του Ρούμπενς ο Ντελακρουά ανακάλυψε τον εαυτό του. Η στενή συγγένεια στο δυναμισμό και το σφρίγος που χαρακτηρίζει την τέχνη του Ρούμπενς, καθώς και την τέχνη του Ντελακρουά, είναι προφανής. Ο Ντελακρουά θαύμαζε στο Ρούμπενς μία ικανότητα που επίσης είναι παρούσα στα δικά του έργα: την ικανότητα να ενώνει την αλληγορία με την ιστορία.
Στα έργα του διακρίνεται επίσης η επίδραση, όσον αφορά το χρώμα, από τους βενετσιάνους ζωγράφους. Ο Ντελακρουά έλεγε ότι το χρώμα δίνει την παρουσία της ζωής.

Θ.Χρήστου, λάδι σε μουσαμά,.70Χ100εκ.

Εκτός από μεγάλος ζωγράφος και εξαιρετικός χαράκτης, υπήρξε ακόμη μεγάλος συγγραφέας και κριτικός τέχνης. Ένα από τα πολυτιμότερα τεκμήρια της ρομαντικής εποχής αποτελεί το “Ημερολόγιο” που έγραψε.
Μέσα από τα έργα του εκφράζονται  οι αξίες και τα αιτήματα του Ρομαντισμού: η αγάπη για την ελευθερία, το πατριωτικό καθήκον, η ανακάλυψη της αξίας του λαού (στο κοινωνικό), του έθνους (στο πολιτικό), της ιστορίας (στο φιλοσοφικό), η απελευθέρωση από τα σφιχτά δεσμά της λογικής και η έκφραση του συναισθήματος σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο. Η τέχνη του Ντελακρουά υπηρέτησε το ιδανικά της ελευθερίας, της ανεξαρτησίας και της εθνικής απελευθέρωσης.

Επιμέλεια κειμένου: Αθανάσιος Δημητρίου Χρήστου - Εικαστικός.
Πηγές: “Ιστορία του Ελληνικού Εθνους” – Εκδοτική Αθηνών & «Νέα Ακρόπολη - Πολιτιστικός Φιλοσοφικός Οργανισμός»