 |
| Θ. Χρήστου, Λάδι σε Καμβά, 50x70cm |
"Η απόφασή μου έχει να κάνει και με τη ζωγραφική που μου άρεσε από τότε που ήμουν παιδί, ενώ το art dealing με απασχολεί εδώ και μερικά χρόνια, από τότε που έγινα παιδί με γκρίζα γένια. Εχει να κάνει και με την αναγνώριση ότι η εποχή των γκαλερί έχει αρχίσει πια και αυτή να βαδίζει προς το παρελθόν" απαντά.
- Πιστεύετε, λοιπόν, ότι σβήνει η πραγματική αξία της ζωγραφικής;
- Το σύστημα με τις γκαλερί έγινε δομημένο σε μια πραγματικότητα όπου καμιά δεκαριά πετυχημένες γκαλερί, έφτιαχναν όνομα σε καμιά δεκαριά καλούς ζωγράφους η καθεμία, οι οποίοι ζωγράφοι από εκεί και πέρα, αφού είχαν διαμορφώσει μια αναγνωρίσιμη και εμπορική μανιέρα, συνέχιζαν να ζωγραφίζουν παραλλαγές του ίδιου θέματος. Για μένα η ζωγραφική δεν είναι αυτό. Η ζωγραφική είναι ζωγραφική όταν έχει να κάνει με τα πάθη και τα δράματα της ζωής του καλλιτέχνη. Αυτό της δίνει τη μεγάλη της αξία. Σήμερα οι φιλότεχνοι αυτό που συνήθως αγοράζουν είναι ακριβές ταπετσαρίες!
- Θα μπω κατευθείαν στο θέμα που καίει. Μπαίνετε στο art dealing. Πού βασίζετε την ξαφνική αυτή κίνηση; Ποια είναι τα όπλα σας και τι σχεδιάζετε να κάνετε;
- Τη βασίζω στο ότι έχω πολλούς φίλους και φίλες, πολύ καλούς ζωγράφους, όπως η Σάντρα Μπενάκη για παράδειγμα, μ' ένα καταπληκτικό προσωπικό στυλ, που πολύ το ζηλεύω, ή η Δανάη Μακίνον, με τον ναΐφ ρομαντισμό της, και πολλοί άλλοι που αδικούνται έτσι όπως είναι σήμερα τα πράγματα. Οπως το παλιό "Κλικ" δημιούργησε μια αγορά από διευθυντές περιοδικών, συντάκτες, φωτογράφους, στυλίστες, μοντέλα, που τους πήγε έως εκεί που μπορούσαν να πάνε, έτσι κι αυτό το "Κλικ", ανάμεσα στα άλλα, θα δημιουργήσει και ζωγράφους. Επίσης, οι γκαλερί, είτε λόγω μεγάλων εξόδων, είτε δεν ξέρω και εγώ γιατί, συνήθως κρατάνε το 50% της τιμής ενός πίνακα. Καλά κάνουν, αλλά έτσι η δουλειά του γκαλερίστα φτάνει να ισούται με τη δουλειά του καλλιτέχνη, πράγμα που είναι μάλλον πρωτότυπο. Ως dealer θα ντρεπόμουν πολύ να κρατήσω το 50% της τιμής ενός πίνακα. Γι' αυτό, λοιπόν, πρέπει να εφευρεθεί ένα οικονομικότερο σύστημα, όπου ο καλλιτέχνης να παίρνει αυτό που δικαιούται και ο dealer να μη χρειάζεται να χρεώσει τόσο πολλά.
- Πώς κρίνετε τον τρόπο που κινείται σήμερα το ελληνικό έργο μέσα από τη δευτερογενή αγορά;
- Θεωρώ πως, ενώ η ελληνική αγορά τέχνης είχε φτάσει σε ένα πολύ καλό επίπεδο και έτεινε να ωριμάσει, τώρα πάλι βρίσκεται σε έναν επικίνδυνο κατήφορο. Και αυτό έχει συμβεί καθαρά γιατί δεν έγινε σωστή διαχείριση της οικονομικής μεταβολής. Δεν αρκεί μόνο ένα καλά κρατημένο ποσοστό by lot ή by value στις ελληνικές δημοπρασίες. Χρειάζεται διαρκής ανανέωση και αναπροσαρμογή. Αν τώρα αυτό μπορούσε να γίνει σε καλή συνεννόηση με τις γκαλερί, όπως γίνεται στη Νέα Υόρκη και το Λονδίνο, τότε θα ήμασταν πιο επιθετικοί διεθνώς. Αλλά οι dealers και οι γκαλερίστες έχουν εθιστεί στο να βλέπουν ένα θετικό σχέδιο σαν ανεκπλήρωτο όνειρο. Ισως ένας Ρεχάγκελ αλλάξει τα πράγματα στην ελληνική τέχνη.
- Πιστεύετε, λοιπόν, ότι σβήνει η πραγματική αξία της ζωγραφικής;
- Το σύστημα με τις γκαλερί έγινε δομημένο σε μια πραγματικότητα όπου καμιά δεκαριά πετυχημένες γκαλερί, έφτιαχναν όνομα σε καμιά δεκαριά καλούς ζωγράφους η καθεμία, οι οποίοι ζωγράφοι από εκεί και πέρα, αφού είχαν διαμορφώσει μια αναγνωρίσιμη και εμπορική μανιέρα, συνέχιζαν να ζωγραφίζουν παραλλαγές του ίδιου θέματος. Για μένα η ζωγραφική δεν είναι αυτό. Η ζωγραφική είναι ζωγραφική όταν έχει να κάνει με τα πάθη και τα δράματα της ζωής του καλλιτέχνη. Αυτό της δίνει τη μεγάλη της αξία. Σήμερα οι φιλότεχνοι αυτό που συνήθως αγοράζουν είναι ακριβές ταπετσαρίες!
- Θα μπω κατευθείαν στο θέμα που καίει. Μπαίνετε στο art dealing. Πού βασίζετε την ξαφνική αυτή κίνηση; Ποια είναι τα όπλα σας και τι σχεδιάζετε να κάνετε;
- Τη βασίζω στο ότι έχω πολλούς φίλους και φίλες, πολύ καλούς ζωγράφους, όπως η Σάντρα Μπενάκη για παράδειγμα, μ' ένα καταπληκτικό προσωπικό στυλ, που πολύ το ζηλεύω, ή η Δανάη Μακίνον, με τον ναΐφ ρομαντισμό της, και πολλοί άλλοι που αδικούνται έτσι όπως είναι σήμερα τα πράγματα. Οπως το παλιό "Κλικ" δημιούργησε μια αγορά από διευθυντές περιοδικών, συντάκτες, φωτογράφους, στυλίστες, μοντέλα, που τους πήγε έως εκεί που μπορούσαν να πάνε, έτσι κι αυτό το "Κλικ", ανάμεσα στα άλλα, θα δημιουργήσει και ζωγράφους. Επίσης, οι γκαλερί, είτε λόγω μεγάλων εξόδων, είτε δεν ξέρω και εγώ γιατί, συνήθως κρατάνε το 50% της τιμής ενός πίνακα. Καλά κάνουν, αλλά έτσι η δουλειά του γκαλερίστα φτάνει να ισούται με τη δουλειά του καλλιτέχνη, πράγμα που είναι μάλλον πρωτότυπο. Ως dealer θα ντρεπόμουν πολύ να κρατήσω το 50% της τιμής ενός πίνακα. Γι' αυτό, λοιπόν, πρέπει να εφευρεθεί ένα οικονομικότερο σύστημα, όπου ο καλλιτέχνης να παίρνει αυτό που δικαιούται και ο dealer να μη χρειάζεται να χρεώσει τόσο πολλά.
- Πώς κρίνετε τον τρόπο που κινείται σήμερα το ελληνικό έργο μέσα από τη δευτερογενή αγορά;
- Θεωρώ πως, ενώ η ελληνική αγορά τέχνης είχε φτάσει σε ένα πολύ καλό επίπεδο και έτεινε να ωριμάσει, τώρα πάλι βρίσκεται σε έναν επικίνδυνο κατήφορο. Και αυτό έχει συμβεί καθαρά γιατί δεν έγινε σωστή διαχείριση της οικονομικής μεταβολής. Δεν αρκεί μόνο ένα καλά κρατημένο ποσοστό by lot ή by value στις ελληνικές δημοπρασίες. Χρειάζεται διαρκής ανανέωση και αναπροσαρμογή. Αν τώρα αυτό μπορούσε να γίνει σε καλή συνεννόηση με τις γκαλερί, όπως γίνεται στη Νέα Υόρκη και το Λονδίνο, τότε θα ήμασταν πιο επιθετικοί διεθνώς. Αλλά οι dealers και οι γκαλερίστες έχουν εθιστεί στο να βλέπουν ένα θετικό σχέδιο σαν ανεκπλήρωτο όνειρο. Ισως ένας Ρεχάγκελ αλλάξει τα πράγματα στην ελληνική τέχνη.
 |
| Θ. Χρήστου, Λάδι σε Καμβά, 50x70cm |
- Εκτός από την είσοδό σας στην αγορά τέχνης, αποκαλύπτετε ταυτόχρονα το ταλέντο σας στη ζωγραφική, το οποίο δεν έχει αφήσει αδιάφορους τους συλλέκτες. Γιατί ποτέ δεν κάνατε εκθέσεις με τα δικά σας έργα;
- Δεν μπορώ να φανταστώ τον εαυτό μου σε μια έκθεση με αυτά που φτιάχνω. Θα αισθανόμουν πολύ άβολα. Από την άλλη μεριά, για να γίνουν πραγματικότητα όλα τα πάρα πάνω, πρέπει να δημιουργήσω κάποια είδηση που να κάνει εντύπωση. Δηλαδή να πουλήσω έναν δικό μου πίνακα όσο ακριβά δεν έχει πουληθεί κανένας ελληνικός πίνακας, ώστε αυτή η κατάσταση να γίνει αυτοεπαληθευόμενη προφητεία. Και συγχρόνως να δημιουργήσει και ρεύμα για την ελληνική ζωγραφική διεθνώς.
- Πώς μπορεί να γίνει αυτό;
- Για να γίνει αυτό υπάρχει μια δυσκολία, μια και αυτά που φτιάχνω δεν τα πουλάω. Δεν ξέρω λοιπόν πώς θα γίνει αυτό, αλλά, αφού μου ήρθε, θα γίνει από μόνο του.
- Υπάρχουν πληροφορίες που λένε ότι έχετε ήδη διαμορφώσει το κοινό σας, μιας και φιλότεχνοι όχι μόνο αναζητούν έργα σας αλλά και σας ζητούν να τους φτιάξετε ένα καινούριο. Πώς το εισπράττετε όλο αυτό; Τι σκέφτεστε;
- Δεν έχω διαμορφώσει κανένα κοινό. Αυτά που κάνω τα βλέπουν πολύ λίγοι. Πολλοί θέλουν να τους ζωγραφίσω κάτι, αλλά αυτό δεν μπορώ να το κάνω. Δηλαδή θα μπορούσα, αλλά δεν θέλω. Ζωγραφίζω μόνο όταν θέλει η ψυχή μου να ζωγραφίσω. Για να γίνουν όμως όσα είπαμε, θα πρέπει έστω και για κάποιους πίνακες αυτό να αλλάξει. Αλλά δεν χρειάζεται να το σκέφτομαι. Οπως σας είπα, αυτό θα γίνει από μόνο του.
- Βλέπουμε ότι έχετε κάνει πιστές αντιγραφές γνωστών έργων σπουδαίων καλλιτεχνών. Ποιο ήταν το ερέθισμα για να αρχίσετε να αντιγράφετε τις μεγάλες υπογραφές;
- Αφού έμαθα να ζωγραφίζω μόνος μου, στην αρχή κάποιος έπρεπε να με διδάξει. Οι δάσκαλοί μου ήταν τα έργα που κόπιαρα.
- Δεν μπορώ να φανταστώ τον εαυτό μου σε μια έκθεση με αυτά που φτιάχνω. Θα αισθανόμουν πολύ άβολα. Από την άλλη μεριά, για να γίνουν πραγματικότητα όλα τα πάρα πάνω, πρέπει να δημιουργήσω κάποια είδηση που να κάνει εντύπωση. Δηλαδή να πουλήσω έναν δικό μου πίνακα όσο ακριβά δεν έχει πουληθεί κανένας ελληνικός πίνακας, ώστε αυτή η κατάσταση να γίνει αυτοεπαληθευόμενη προφητεία. Και συγχρόνως να δημιουργήσει και ρεύμα για την ελληνική ζωγραφική διεθνώς.
- Πώς μπορεί να γίνει αυτό;
- Για να γίνει αυτό υπάρχει μια δυσκολία, μια και αυτά που φτιάχνω δεν τα πουλάω. Δεν ξέρω λοιπόν πώς θα γίνει αυτό, αλλά, αφού μου ήρθε, θα γίνει από μόνο του.
- Υπάρχουν πληροφορίες που λένε ότι έχετε ήδη διαμορφώσει το κοινό σας, μιας και φιλότεχνοι όχι μόνο αναζητούν έργα σας αλλά και σας ζητούν να τους φτιάξετε ένα καινούριο. Πώς το εισπράττετε όλο αυτό; Τι σκέφτεστε;
- Δεν έχω διαμορφώσει κανένα κοινό. Αυτά που κάνω τα βλέπουν πολύ λίγοι. Πολλοί θέλουν να τους ζωγραφίσω κάτι, αλλά αυτό δεν μπορώ να το κάνω. Δηλαδή θα μπορούσα, αλλά δεν θέλω. Ζωγραφίζω μόνο όταν θέλει η ψυχή μου να ζωγραφίσω. Για να γίνουν όμως όσα είπαμε, θα πρέπει έστω και για κάποιους πίνακες αυτό να αλλάξει. Αλλά δεν χρειάζεται να το σκέφτομαι. Οπως σας είπα, αυτό θα γίνει από μόνο του.
- Βλέπουμε ότι έχετε κάνει πιστές αντιγραφές γνωστών έργων σπουδαίων καλλιτεχνών. Ποιο ήταν το ερέθισμα για να αρχίσετε να αντιγράφετε τις μεγάλες υπογραφές;
- Αφού έμαθα να ζωγραφίζω μόνος μου, στην αρχή κάποιος έπρεπε να με διδάξει. Οι δάσκαλοί μου ήταν τα έργα που κόπιαρα.
 |
| Θ. Χρήστου, Λάδι σε Καμβά, 60x80cm |
- Θα σας ιντρίγκαρε η πρόταση πλαστογραφίας;
- Πολύ, αλλά δεν πρόκειται να το κάνω. Η ζωγραφική και η πώληση πινάκων μεγάλης αξίας αποτελεί και από μόνη της μια μεγαλοφυή απάτη. Θα παίξω σ' αυτό το παιχνίδι μέσα στον χρόνο. Οταν θα έχω πεθάνει και μετά από αρκετά χρόνια, θα υπάρχουν στα χέρια κάποιων κάποιοι πίνακες μεγάλων ζωγράφων, που κανείς δεν θα μπορεί να ξεχωρίσει αν τους έκανε ο καλλιτέχνης ή εγώ.
- Πολύ, αλλά δεν πρόκειται να το κάνω. Η ζωγραφική και η πώληση πινάκων μεγάλης αξίας αποτελεί και από μόνη της μια μεγαλοφυή απάτη. Θα παίξω σ' αυτό το παιχνίδι μέσα στον χρόνο. Οταν θα έχω πεθάνει και μετά από αρκετά χρόνια, θα υπάρχουν στα χέρια κάποιων κάποιοι πίνακες μεγάλων ζωγράφων, που κανείς δεν θα μπορεί να ξεχωρίσει αν τους έκανε ο καλλιτέχνης ή εγώ.
"ΤΟ "ΚΛΙΚ" ΘΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΕΙ ΖΩΓΡΑΦΟΥΣ"
- Για να έρθω και στα εκδοτικά - επιχειρηματικά σχέδια. Αυτή τη στιγμή "τρέχετε" το ανατρεπτικό "ΚΛΙΚ" στο διαδίκτυο.
- Ανατρεπτικό; Δεν θα έλεγα. Ανατρεπτικό ήταν το "ΚΛΙΚ" από το '87 που ξεκίνησε μέχρι το '92. Μετά έγινε επιχείρηση. Τώρα έχουν ανατραπεί όλα από μόνα τους. Τι να ανατρέψεις πια; Στην καινούρια του φάση στο διαδίκτυο το "ΚΛΙΚ" θα είναι συνθετικό. Αυτό έχει ανάγκη η εποχή. Αυτό έχει να κάνει και με το πάθος μου για τη ζωγραφική που σας είπα πριν.
- Ανατρεπτικό; Δεν θα έλεγα. Ανατρεπτικό ήταν το "ΚΛΙΚ" από το '87 που ξεκίνησε μέχρι το '92. Μετά έγινε επιχείρηση. Τώρα έχουν ανατραπεί όλα από μόνα τους. Τι να ανατρέψεις πια; Στην καινούρια του φάση στο διαδίκτυο το "ΚΛΙΚ" θα είναι συνθετικό. Αυτό έχει ανάγκη η εποχή. Αυτό έχει να κάνει και με το πάθος μου για τη ζωγραφική που σας είπα πριν.
- Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια στις εκδοτικές επιχειρήσεις;
- Στις μέρες και στην εποχή του διαδικτύου που διανύουμε, για να μπορεί μια εκδοτική επιχείρηση να είναι και επιχείρηση, πρέπει να είναι τελείως διαφορετικά δομημένη από ό,τι οι κλασικές εκδοτικές επιχειρήσεις. Ετσι όπως πάνε, όλοι να στήσουν τις εκδοτικές επιχειρήσεις στο διαδίκτυο και θα πέσουν έξω. Οπως γινόταν και όταν ήταν χάρτινο, έτσι και τώρα το "ΚΛΙΚ" θα δείξει τον δρόμο.
- Ωστόσο, βλέπουμε τα τελευταία χρόνια μεγάλους επιχειρηματίες να επενδύουν στα ΜΜΕ. Εσάς θα σας ενδιέφερε κάποια συνεργασία;
- Επενδύουν; Δεν θα το' λεγα. Αυτό που κάνουν σε μεγάλο μέρος για την ώρα είναι να πετάνε τα λεφτά τους. Από τα περιοδικά και τις εφημερίδες που αγοράστηκαν τα τελευταία χρόνια τα μισά ήδη τα έχουν κλείσει οι καινούριοι επενδυτές και αυτοί που επένδυσαν αγοράζοντας μετοχές σε πολύ ονομαστά συγκροτήματα Τύπου σύντομα θα καταλάβουν ότι τα λεφτά τους θα πάνε χαμένα. Αλλά δεν μπορείς να περιμένεις περισσότερα από ανθρώπους που είναι μεν επιχειρηματίες αλλά δεν γνωρίζουν τις λεπτομέρειες του συγκεκριμένου χώρου. Μια και ρωτάτε, φυσικά θα με ενδιέφερε κάποια τέτοια συνεργασία, μια και θα έκαναν μέσα σ' έναν χρόνο αυτά που με άλλες συνθήκες θα γίνουν σε πέντε χρόνια. Αλλά φοβάμαι ότι κανείς δεν θα μπορέσει να καταλάβει τι θέλω να κάνω αν δεν είναι εξοικειωμένος όχι μόνο με τα μίντια, αλλά και με τις σύγχρονες τεχνολογίες. Αυτά τα πράγματα, αν πρόκειται να γίνουν, θα γίνουν. Δεν χρειάζεται να το ψάχνω.
- Στις μέρες και στην εποχή του διαδικτύου που διανύουμε, για να μπορεί μια εκδοτική επιχείρηση να είναι και επιχείρηση, πρέπει να είναι τελείως διαφορετικά δομημένη από ό,τι οι κλασικές εκδοτικές επιχειρήσεις. Ετσι όπως πάνε, όλοι να στήσουν τις εκδοτικές επιχειρήσεις στο διαδίκτυο και θα πέσουν έξω. Οπως γινόταν και όταν ήταν χάρτινο, έτσι και τώρα το "ΚΛΙΚ" θα δείξει τον δρόμο.
- Ωστόσο, βλέπουμε τα τελευταία χρόνια μεγάλους επιχειρηματίες να επενδύουν στα ΜΜΕ. Εσάς θα σας ενδιέφερε κάποια συνεργασία;
- Επενδύουν; Δεν θα το' λεγα. Αυτό που κάνουν σε μεγάλο μέρος για την ώρα είναι να πετάνε τα λεφτά τους. Από τα περιοδικά και τις εφημερίδες που αγοράστηκαν τα τελευταία χρόνια τα μισά ήδη τα έχουν κλείσει οι καινούριοι επενδυτές και αυτοί που επένδυσαν αγοράζοντας μετοχές σε πολύ ονομαστά συγκροτήματα Τύπου σύντομα θα καταλάβουν ότι τα λεφτά τους θα πάνε χαμένα. Αλλά δεν μπορείς να περιμένεις περισσότερα από ανθρώπους που είναι μεν επιχειρηματίες αλλά δεν γνωρίζουν τις λεπτομέρειες του συγκεκριμένου χώρου. Μια και ρωτάτε, φυσικά θα με ενδιέφερε κάποια τέτοια συνεργασία, μια και θα έκαναν μέσα σ' έναν χρόνο αυτά που με άλλες συνθήκες θα γίνουν σε πέντε χρόνια. Αλλά φοβάμαι ότι κανείς δεν θα μπορέσει να καταλάβει τι θέλω να κάνω αν δεν είναι εξοικειωμένος όχι μόνο με τα μίντια, αλλά και με τις σύγχρονες τεχνολογίες. Αυτά τα πράγματα, αν πρόκειται να γίνουν, θα γίνουν. Δεν χρειάζεται να το ψάχνω.
(συνέντευξη στην εφημερίδα Αξία)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου