Η γλύπτρια Ναταλία Μελά στα 88 της χρόνια συνεχίζει να εργάζεται με ζωντάνια και κέφι
«Εμείς είμαστε άνθρωποι του λογισμού και του ονείρου», αυτό έλεγε ο Αρης». Τούτη η φράση του αρχιτέκτονα Αρη Κωνσταντινίδη, πολυαγαπημένου συζύγου της γλύπτριας Ναταλίας Μελά, χαρακτηρίζει ένα είδος ανθρώπου που οι νεότερες γενιές του «υπολογισμού» δυσκολεύονται να κατανοήσουν. Η ζωντάνια και το κέφι για τη Ναταλία Μελά που συνεχίζει να εργάζεται στα 88 της χρόνια, μάλλον ξενίζουν.
 |
| [Συλλογη Αντ. Χατζηδημητριου] |
Η Ακαδημία Αθηνών τη βράβευσε με το Αριστείο Καλών Τεχνών για το «πρωτοποριακό και εκφραστικό της έργο» σε πανηγυρική συνεδρίαση στις 24 Μαρτίου. Αντί λοιπόν να δρέψει τους καρπούς της αναγνώρισης και της δόξας, εκείνη ετοιμάζει μια νέα έκθεση.
Πέρα από τη ζωντάνια και την ποιότητα της δουλειάς, αυτό που συγκλονίζει σε αυτή τη γυναίκα, είναι η βαθιά γλύκα και η κατασταλαγμένη ανθρωπιά που αποπνέει. «Εχω φτιάξει και αγίους, Αη Γιώργηδες και αγγέλους, αλλά δεν μπορούν να μπουν στην Εκκλησιά», εξομολογείται λίγο θλιμμένα. Στη συνέχεια αναφέρεται στα γλυπτά που έφτιαξε, αναπαριστώντας τον παππού της Παύλο Μελά, κι αναρωτιέται αν έχει νόημα να φτιάχνει κανείς σήμερα ανδριάντες, όταν η αδιαφορία για την πατρίδα είναι τόσο μεγάλη.
- Ξεκινήσατε δουλεύοντας το μάρμαρο και στη συνέχεια περάσατε στις οξυγονοκολλήσεις. Τι κερδίζει και τι χάνει κανείς από αυτό το πέρασμα;
- Κέρδισα σε ταχύτητα... Δεν νομίζω να έχασα τίποτα. Διότι για μένα το μάρμαρο είναι το πιο ωραίο υλικό. Και για όλους τους γλύπτες, ιδίως εμάς τους Ελληνες που έχουμε τόσα ωραία μάρμαρα, το μάρμαρο είναι το πιο σπουδαίο υλικό.
- Εξακολουθείτε να δουλεύετε το μάρμαρο;
- Ναι και μάρμαρο. Τώρα κάνω τους Διόσκουρους σε μάρμαρο. Εκανα και ένα ανάγλυφο, σαν αρχαία στήλη για την Αλίκη τη Διπλαρά που ήτανε Μις Ελλάς. Το έκανα και βρίσκεται τώρα τοποθετημένο στο σπίτι των παιδιών της. Η χαρά τού να δεις ένα σχήμα να βγαίνει μέσα από το μάρμαρο είναι σημαντική.
Και το σίδερο μου αρέσει γιατί είναι πιο γρήγορο... Πιο δραματικό είναι το σίδερο: κόβεις, ράβεις, ξανακόβεις, ξαναράβεις κι επαναλαμβάνεις πολλές φορές το ίδιο πράγμα. Και αυτό μου αρέσει.
- Υπάρχουν ευτελή υλικά στη γλυπτική;
- Οχι. Μπορεί να μεταχειριστεί κανείς οποιοδήποτε υλικό, αρκεί δημιουργήσει κάτι από αυτό. Κάθε υλικό έχει ενδιαφέρον, ας πούμε το χαρτί τώρα, το οποίο είναι ευτελές υλικό γιατί δεν βαστάει πάρα πολύ. Παρ' όλα ταύτα μπορεί να του δώσεις ένα σχήμα. Με διασκεδάζει και πάρα πολύ και να κόβω χαρτιά και να τους δίνω σχήματα...
Εχει μπροστά της, σχεδόν τελειωμένο, έναν μικρό μαύρο τράγο από χαρτί που θυμίζει τους μεγάλους σιδερένιους τράγους που έφτιαχνε παλιά. Ανοίγει έναν μικρό φάκελο γεμάτο μαύρα χαρτόνια κομμένα σε μικρά τριγωνάκια. Αυτά χρησιμοποιεί σαν ψηφίδες για να συνθέσει το έργο της.
- Είναι και διασκέδαση αυτή η δουλειά;
- Μα η γλυπτική είναι διασκέδαση και πρέπει να είναι διασκέδαση, γιατί αν δεν είναι τι είναι; Γλεντάει κανείς τη ζωή του. Γιατί ο Θεός μάς έδωσε δύο χέρια, δύο πόδια, δύο μάτια, ε να μην κάνουμε κάτι με αυτά; Θα ήταν κρίμα. (Σταματάει και ψάχνει τα πουράκια της. Ανάβει ένα και χαμογελάει).
 |
| [Συλλογη Αντ. Χατζηδημητριου] |
- Μήπως τους τράγους ή τους κόκορες που φτιάχνετε τους βλέπουμε πλέον ως κάτι εξωτικό;
- Ισως. Κι εγώ φοβούμαι ότι πλέον είναι κάτι εξωτικό για τους περισσότερους. Δεν είναι για μένα, εγώ είχα την αίσθηση όλων αυτών. Είχα την τύχη να ζήσω σε μεγάλο περιβόλι όταν ήμουν μωρό. Είχαμε κοτόπουλα, κότες, κοκόρους, είχα μια κατσίκα. Ο πατέρας μου, μού είχε φέρει ένα ζαρκάδι κάποτε.
- Ζήσατε ανάμεσα σε ανθρώπους που σημάδεψαν την ιστορία αυτού του τόπου. Σας άφησαν την αίσθηση μιας άλλης ποιότητας;
- Ασφαλώς. Ημουν τυχερή. Ισως τώρα πια που μεγάλωσα να καταλαβαίνω ό,τι καταλάβαινα χωρίς να ξέρω τότε ότι αυτοί οι άνθρωποι ήταν σημαντικοί. Γνώρισα πολύ κόσμο: Τον Πικιώνη, τον Τσαρούχη, τον Μόραλη... Και πολλούς άλλους ζωγράφους και γλύπτες, οι οποίοι ήταν σημαντικοί άνθρωποι για μένα. Και ποιητές, τον Εμπειρίκο.
Χαμήλωσε το ήθος
- Γύρω στο τέλος του '60 σημειώθηκε μια κορύφωση στην Τέχνη, η οποία στη συνέχεια μοιάζει να χάθηκε, σαν να μην πέρασε στην κοινωνία, συμφωνείτε;
- Ναι, υπάρχει ένα σπάσιμο μετά τον πόλεμο. Υπάρχει κάτι το οποίο χαμήλωσε και το ήθος των ανθρώπων. Σαν να μην θέλουν οι άνθρωποι να είναι ηθικοί. Δηλαδή το ήθος ήτανε κάτι σημαντικό. Νομίζω ένας άνθρωπος χωρίς ηθική δεν είναι άνθρωπος, είναι ζώο. Αγαπώ τα ζώα και τα εκτιμώ, άμα λέμε ζώο εννοούμε ένα ον που ζει μεν, αλλά που δεν έχει συνείδηση.
 |
| Φ.Κάππα Ακρυλικο σε μουσαμά 20χ30cm [Συλλογη Αντ. Χατζηδημητριου] |
- Κατάγεστε από οικογένεια ηρώων. Ποιο νομίζετε ότι είναι στη σημερινή εποχή κρίσης το νόημα του πατριωτισμού;
- Αυτή είναι δύσκολη ερώτηση. Υπάρχει ακόμα πατριωτισμός. Και θα δεις ότι όλοι αυτοί οι ψαλιδόκωλοι στο Κολωνάκι σε μια ορισμένη στιγμή θα ξαναγίνουν Ελληνες, έτσι πιστεύω. Οταν φτάσει ο κόμπος στο χτένι θα γίνουμε πάλι Ελληνες. Γιατί εγώ νομίζω ότι ο κάθε λαός έχει τον χαρακτήρα του και είναι διαφορετικός από τους άλλους. Υπάρχει αυτό το πράγμα στην Ελλάδα. Δεν το καταλαβαίνουν πολλές φορές και προσπαθούν να μιμηθούν τους ξένους. Πιστεύω ότι περνάμε μια δύσκολη εποχή, διότι κρίση η οικονομική είναι πολύ μεγάλη και ο κόσμος υποφέρει. Παρ' όλα αυτά έχω την ελπίδα ότι θα το ξεπεράσουμε.
Πιστεύω ότι ο άνθρωπος που έζησε εδώ στην Ελλάδα και κατάλαβε την αρμύρα της θάλασσας και τη γεύση των πραγμάτων, τη ρετσίνα του πεύκου, τη μυρτιά, δεν μπορεί να αποκοπεί από τον τόπο του.
 |
| Η Ναταλία Μελά στο εργαστήρι της |
- Στη σημερινή εποχή της αποθέωσης της χρηστικότητας εσείς καταφέρατε να υπερβείτε τη χρήση των αντικειμένων φτιάχνοντας γλυπτά από εργαλεία...
- Ναι. Διότι αυτό είναι κάπως τυχαίο. Εγώ βλέπω πάντοτε τα σχήματα που δημιουργούνται. Λοιπόν ένα εργαλείο, π.χ. ένα τσεκούρι μου θυμίζει οπωσδήποτε μια περικεφαλαία αρχαία ή ένα φτυάρι το κάνω κορμί και δημιουργώ πάλι πράγματα που όμως υπάρχουν. Ποτέ δεν κάνω abstrait (αφηρημένη τέχνη) γιατί το αφηρημένο έργο για μένα δεν έχει όνομα. Κι αν κάτι δεν έχει όνομα δεν είναι τίποτα. Πρέπει να έχει όνομα...
Δοκίμασα να κάνω αφηρημένη τέχνη, βαρέθηκα και τα άφησα. Γιατί δεν ξέρω πού τελειώνει. Πότε τελειώνει και γιατί; Γιατί να μην ξαναβάλω, άλλο ένα τρίγωνο από πάνω, κι άλλο ένα; Είναι ατέλειωτο αυτό το πράγμα. Δεν με εκφράζει. Εμένα με εκφράζουν πράγματα υπαρκτά.
[Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ]
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου