Άρθρο: Με στόχο την τέχνη της ζωγραφικής (Γ')

Νίκος Σιδηρόπουλος
ΜΕΡΟΣ  Γ΄

Θ.Χρήστου, λάδι σε μουσαμά  60Χ120cm

Μπαίνοντας  στην περιοχή του αφηρημένου κινδυνεύεις  να εικονίσεις το αδιάφορο, το απροσδιόριστο. Μια βίδα ενδιαφέρει για την συνοχή ενός μηχανήματος, όχι όμως και τον ζωγράφο. Και μια μηχανή (το Βοστόκ της Φλώρας μας) κινεί τον θαυμασμό μας, όχι όμως τον καλλιτεχνικό. Δεν μπορείς να δώσεις τις τρεις διαστάσεις σε ένα πορτραίτο με την ίδια ευκολία που τις δίνει ο γλύπτης ή ο αρχιτέκτονας. Δεν θα επιδιώξεις να δώσεις την οργή στην μορφή που φιλοτεχνείς, βάζοντας το μοντέλο σου να γελά. Και ούτε, κάτω από το φώς της ημέρας, θα αρνηθείς το πράσινο στο φύλλωμα των ανοιξιάτικων δέντρων και το χρυσό, στον δίσκο του Ήλιου,  μεταθέτοντας ας πούμε, τους χρωματισμούς! Γιατί θα γίνεις καταγέλαστος. Έχει τα ορόσημά της η ζωγραφική, που το δρασκέλισμά τους μπορεί να οδηγήσει το επίτευγμα σου στα σαλόνια των αδαών κατόχων του πλούτου εσύ όμως δεν θα ανέβεις ποτέ στην λαϊκή συνείδηση και θα θεωρείσαι ο άνθρωπος των ολίγων και των μπανάλ. Και, για να κλείνουμε, θα επιδιώξει ο καλλιτέχνης να βρει τους στόχους του, δίνοντας ένα έργο άρτιο, καλό ή αριστουργηματικό, μόνο όταν εναρμονίσει το ειδικό με το ιδεατό, φτάνοντας στο ιδεώδικο – ένα συνταίριασμα του αντικειμενικού (ο έξω κόσμος) με το υποκειμενικό (τον μέσα, ψυχοπνευματικό κόσμο). Αν θα θελήσει να φτάσει ή και να ξεπεράσει ένα Ραφαήλο, ένα Τισιάνο, ένα Δελακρουά, ένα Ρούμπενς, ένα Ουτριλό, ένα Γκωγκέν! Δεν θα θυσιάσει την ουσία των πραγμάτων (το δυνάμενο να είναι έτσι μόνον) στο όραμά του να του (να είναι μόνον ως εγώ το επιθυμώ) αλλά επάνω στο αντικείμενο θα δώσει την μορφή που ο λόγος, οραματίζεται.

Αλλιώτικα θα καταστεί ένας εκκεντρικός θηρευτής «του επιπλέον φωτός» του κόσμου του παράδοξου, των ανέκφραστων μορφών, των χρωματισμών που αντιφάσκουν με την πραγματικότητα. Δεν θα έχει στόχο του το μηχανικό δόσιμο της αντικειμενικότητας – γιατί τότε θα έχουμε μια φωτογραφία. Μα, θα τιθασεύσει την φαντασία του προς το συγκεκριμένο, το «ψαυόμενο», κάτω από την δική του οπτική γωνία. Όταν βρεθούμε – υποθέτω – μπροστά σε έναν πίνακα που έχει ανάγκη υποσημείωσης για να εξηγηθεί και λέει «ελάφι στην έρημο» και εσύ ψάχνεις μάταια, μέσα στο κατακόκκινο χρώμα (που είναι η έρημος) να δεις το ελάφι και αντί τούτου βλέπεις μόνο κάθετες, πλάγιες, οριζόντιες και χιαστί γραμμές (το ελάφι), θα αναλογιστείς όχι χωρίς ένα χαμόγελο αποδοκιμασίας, όχι απλά τι γυρεύει και πώς μπορεί να επιβιώσει ελάφι στη Σαχάρα, αλλά αν δεν έχει κατακυριαρχήσει το παρανοϊκό επί του νοητού και αν δεν αποτελεί ασέβεια προς κάθε νοήμονα αυτή η θολοκαρικατούρα. Έχει την ηθική της η ζωγραφική που εσύ, δεν έχεις δικαίωμα να παραβιάσεις! Αν δώσεις έναν πιτσιρικά ολόγυμνο να κατουρά, έκανες καλλιτέχνημα. Αν όμως απεικονίσεις έναν άνδρα στην ίδια σκηνή, τότε είσαι αχρείος. Πέρα από αυτές τις βασικές αλήθειες δεν είναι δυνατό να συναντήσεις τον εικαστικό εκφραστή της καθιερωμένης και αναλλοίωτης «ηθικής της πραγματικότητας». Πέρα από αυτές θα συναντήσεις την ασημαντότητα στο ρόλο του καλλιτεχνικού μπαγαπόντη, όπως είναι στην ουσία ο κάθε αυτόκλητος κινηματίας της νέας τεχνοτροπίας, ο απεικονιστής του παρακμασμένου κόσμου του πλούτου και της άγνοιας, που τον χρηματοδοτεί.