Μια μεγάλη έκθεση ξεδιπλωνεται από 20 Μαρτίου έως 10/5/2015 στους δύο ορόφους του Μουσείου Μπενάκη στο κτήριο της οδού Πειραιώς. Ο λόγος για την πρώτη μεγάλη αναδρομική στο έργο του ξεχωριστού καλλιτέχνη Κοσμά Ξενάκη.
Ο Κοσμάς Ξενάκης αποτελεί μια ιδιαίτερη περίπτωση στον χώρο της τέχνης. Αδελφός του Ιάννη, του γνωστού συνθέτη σύγχρονης μουσικής, γεννήθηκε στην Βραΐλα της Ρουμανίας το 1925 και πέθανε λίγο πριν συμπληρώσει τα εξήντα του χρόνια, το 1984.
Σπούδασε Αρχιτεκτονική στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο από το 1942-1948 και παράλληλα ζωγραφική, για έναν χρόνο, στην ΑΣΚΤ (1942-43). Επίσης, έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο Παρίσι από το 1955 έως το 1956, με γαλλική υποτροφία. Μία ακόμη υποτροφία πήρε στην ωριμότητά του, το 1970-71 από το Ίδρυμα Φορντ. Ασχολήθηκε με τη ζωγραφική, τη γλυπτική, την αρχιτεκτονική και την πολεοδομία, ενώ δημιούργησε και happenings στα οποία συνδύαζε τη μουσική, το χορό, τον κινηματογράφο, τον λόγο και τα εικαστικά.
Όπως μας «αποκαλύπτει» και ο επιμελητής της έκθεσης, ο ζωγράφος Γιώργος Χατζημιχάλης, «είναι ένας πολύπλοκος και πολυσχιδής καλλιτέχνης. Έκανε ζωγραφική, γλυπτική, αρχιτεκτονική, πολεοδομία και happenings. Μέσα από αυτή την έκθεση θα προσπαθήσουμε να αναδείξουμε την πολυπλοκότητά του, το πόσο συχνά μας αιφνιδιάζει με τα πράγματα που έφτιαχνε. Γι’ αυτό και θα περιλαμβάνει έργα ζωγραφικής, γλυπτικής, φωτογραφικό υλικό από τα μεγάλα γλυπτά του έργα που βρίσκονται σήμερα σε δημόσιους χώρους και φυσικά ό,τι υλικό μπορέσαμε να συγκεντρώσουμε από τα happenings που ο ίδιος ονόμαζε Πολύτεχνα. Ελπίζω να αποτελέσει μια παραδειγματική έκθεση, με την έννοια ότι θα την ακολουθήσουν και άλλες άλλων καλλιτεχνών που ενώ πρωτοστατούσαν όσο ζούσαν μετά το θάνατό τους ξεχάστηκαν».
Για την πραγματοποίηση της έκθεσης, η ιδέα της οποίας οφείλεται κυρίως στα παιδιά του Φωτεινή και Δημήτρη Ξενάκη, χρειάστηκε να αρχειοθετηθούν και να καταγραφούν περίπου 2500 έργα. Ένα δύσκολο έργο, όπως επισημαίνει ο Γ. Χατζημιχάλης, το οποίο ανέλαβε ο ιστορικός τέχνης Σπύρος Μοσχονάς με τη σημαντική συμβολή του Μορφωτικού Ιδρύματος της Εθνικής Τραπέζης. Χάρη στην καταγραφή αυτή το αθηναϊκό κοινό θα έχει τη μοναδική ευκαιρία να γνωρίσει λίγο καλύτερα και στο σύνολό του αυτή τη φορά, το έργο του σπουδαίου αυτού δημιουργού. «Ο περισσότερος κόσμος μέχρι τώρα ξέρει ένα μέρος της δουλείας του, το ζωγραφικό . Αυτό που μας ενδιαφέρει είναι να αναδείξουμε το πολύπλοκο έργο αυτού του ανθρώπου και το πόσο ιδιαίτερος καλλιτέχνης ήτανε. Παρ’όλα αυτά η έκθεση δεν είναι πλήρης, γιατί θα λείπει το αρχιτεκτονικό και πολεοδομικό του έργο. Ελπίζω κάποτε μέσα σε άλλα πλαίσια, να φανεί και αυτό, ο όγκος του οποίου είναι πάρα πολύ μεγάλος», εξηγεί ο Γ. Χατζημιχάλης. Για το σκοπό της έκθεσης «επιστρατεύτηκαν» γύρω στα 300 έργα του καλλιτέχνη. Η πλειοψηφία προέρχεται από το εργαστήριό του και το σπίτι του, ενώ πολλά ανήκουν σε ιδιωτικές συλλογές και σε μουσεία (Εθνική Πινακοθήκη, Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Μουσείο Βορρέ). Πολλά από τα έργα εκτίθενται για πρώτη φορά.
Αναφορικά με το στήσιμό της, ο επιμελητής της έκθεσης μας λέει πως θα είναι «μπερδεμένη». «Θα ακολουθεί μια χρονολογική σειρά αλλά κυρίως θα είναι στημένη σε θεματικές ενότητες. Θα πηγαίνουμε λίγο μπρος και πίσω στο χρόνο».
Στο σημείο αυτό θα πρέπει να διευκρινιστεί πως το έργο του Κοσμά Ξενάκη, όπως το διαχωρίζει ένας από τους μελετητές του, ο Χρύσανθος Χρήστου, χωρίζεται σε τρεις περιόδους: η πρώτη αφορά στα χρόνια 1948-1956, όταν δημιουργεί κυρίως ανθρωποκεντρικά έργα σε εσωτερικούς χώρους, νέες κοπέλες, γυναίκες, ανδρικά γυμνά και γυναικεία, χασάπηδες, νέους με ριγέ παντελόνια, οικογενειακές στιγμές. Η δεύτερη περίοδός του είναι τα χρόνια 1956-1958, στα οποία δημιουργεί έργα που, κατά τον Χρήστου, διακρίνονται περιορισμένα παραστατικά στοιχεία με μεγαλύτερη σχηματοποίηση. Αυτά τα χρόνια προετοιμάζουν και το πέρασμά του στη γεωμετρική αφαίρεση που αποτυπώνεται στα έργα της τρίτης και τελευταίας περιόδου του, τα χρόνια 1959-1984.
Αρχικά λοιπόν θα δούμε τους χασάπηδες και τους μοσχοφόρους, μετά θα ακολουθούν τα πιο αφαιρετικά έργα κι έπειτα τα τελικά του, τα αφηρημένα με τα έντονα χρώματα. Η έκθεση θα περιλαμβάνει επίσης και πολλά από τα ερωτικά του έργα, μικρά γλυπτά και φωτογραφίες από τα μεγάλα γλυπτά των εξωτερικών χώρων. «Τα έργα θα πλαισιώνονται και από σχέδια του». Τα σχέδια ήταν το α και το ω στη δημιουργία του Κοσμά Ξενάκη, όπως επισημαίνει ο Γ. Χατζημιχάλης. «Όσον αφορά το Πολύτεχνο, αν και ακόμη δεν έχουμε καταλήξει στο πώς ακριβώς θα εκτεθεί, έχουμε σκοπό να δείξουμε το κινηματογραφικό μέρος των έργων αυτών, μεγάλες φωτογραφίες από τις παραστάσεις, κείμενα και σχέδια του ίδιου, σε μια προσπάθεια να δώσουμε την αίσθηση του χάους που προκαλούσανε αυτά στο κοινό». Και μιας και απώτερος σκοπός είναι να γνωρίσει το κοινό τον άνθρωπο Κοσμά Ξενάκη σε όλο του το μεγαλείο, οι συντελεστές της έκθεσης αποφάσισαν να συμπεριλάβουν σε αυτή, και μάλιστα σε περίοπτες θέσεις, τις παράδοξες συλλογές του από χειροποίητα γεωργικά εργαλεία από διάφορα μέρη στα οποία ταξίδευε και λογής άλλα μικροαντικείμενα τα οποία μάζευε.
Με την ευκαιρία της έκθεσης το ΜΙΕΤ θα εκδώσει ένα μεγάλο βιβλίο-κατάλογο για το έργο του.
[Σοφία Κοζάκη (artnews.gr)]
Σπούδασε Αρχιτεκτονική στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο από το 1942-1948 και παράλληλα ζωγραφική, για έναν χρόνο, στην ΑΣΚΤ (1942-43). Επίσης, έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο Παρίσι από το 1955 έως το 1956, με γαλλική υποτροφία. Μία ακόμη υποτροφία πήρε στην ωριμότητά του, το 1970-71 από το Ίδρυμα Φορντ. Ασχολήθηκε με τη ζωγραφική, τη γλυπτική, την αρχιτεκτονική και την πολεοδομία, ενώ δημιούργησε και happenings στα οποία συνδύαζε τη μουσική, το χορό, τον κινηματογράφο, τον λόγο και τα εικαστικά.
Όπως μας «αποκαλύπτει» και ο επιμελητής της έκθεσης, ο ζωγράφος Γιώργος Χατζημιχάλης, «είναι ένας πολύπλοκος και πολυσχιδής καλλιτέχνης. Έκανε ζωγραφική, γλυπτική, αρχιτεκτονική, πολεοδομία και happenings. Μέσα από αυτή την έκθεση θα προσπαθήσουμε να αναδείξουμε την πολυπλοκότητά του, το πόσο συχνά μας αιφνιδιάζει με τα πράγματα που έφτιαχνε. Γι’ αυτό και θα περιλαμβάνει έργα ζωγραφικής, γλυπτικής, φωτογραφικό υλικό από τα μεγάλα γλυπτά του έργα που βρίσκονται σήμερα σε δημόσιους χώρους και φυσικά ό,τι υλικό μπορέσαμε να συγκεντρώσουμε από τα happenings που ο ίδιος ονόμαζε Πολύτεχνα. Ελπίζω να αποτελέσει μια παραδειγματική έκθεση, με την έννοια ότι θα την ακολουθήσουν και άλλες άλλων καλλιτεχνών που ενώ πρωτοστατούσαν όσο ζούσαν μετά το θάνατό τους ξεχάστηκαν».
Για την πραγματοποίηση της έκθεσης, η ιδέα της οποίας οφείλεται κυρίως στα παιδιά του Φωτεινή και Δημήτρη Ξενάκη, χρειάστηκε να αρχειοθετηθούν και να καταγραφούν περίπου 2500 έργα. Ένα δύσκολο έργο, όπως επισημαίνει ο Γ. Χατζημιχάλης, το οποίο ανέλαβε ο ιστορικός τέχνης Σπύρος Μοσχονάς με τη σημαντική συμβολή του Μορφωτικού Ιδρύματος της Εθνικής Τραπέζης. Χάρη στην καταγραφή αυτή το αθηναϊκό κοινό θα έχει τη μοναδική ευκαιρία να γνωρίσει λίγο καλύτερα και στο σύνολό του αυτή τη φορά, το έργο του σπουδαίου αυτού δημιουργού. «Ο περισσότερος κόσμος μέχρι τώρα ξέρει ένα μέρος της δουλείας του, το ζωγραφικό . Αυτό που μας ενδιαφέρει είναι να αναδείξουμε το πολύπλοκο έργο αυτού του ανθρώπου και το πόσο ιδιαίτερος καλλιτέχνης ήτανε. Παρ’όλα αυτά η έκθεση δεν είναι πλήρης, γιατί θα λείπει το αρχιτεκτονικό και πολεοδομικό του έργο. Ελπίζω κάποτε μέσα σε άλλα πλαίσια, να φανεί και αυτό, ο όγκος του οποίου είναι πάρα πολύ μεγάλος», εξηγεί ο Γ. Χατζημιχάλης. Για το σκοπό της έκθεσης «επιστρατεύτηκαν» γύρω στα 300 έργα του καλλιτέχνη. Η πλειοψηφία προέρχεται από το εργαστήριό του και το σπίτι του, ενώ πολλά ανήκουν σε ιδιωτικές συλλογές και σε μουσεία (Εθνική Πινακοθήκη, Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Μουσείο Βορρέ). Πολλά από τα έργα εκτίθενται για πρώτη φορά.
Αναφορικά με το στήσιμό της, ο επιμελητής της έκθεσης μας λέει πως θα είναι «μπερδεμένη». «Θα ακολουθεί μια χρονολογική σειρά αλλά κυρίως θα είναι στημένη σε θεματικές ενότητες. Θα πηγαίνουμε λίγο μπρος και πίσω στο χρόνο».
Στο σημείο αυτό θα πρέπει να διευκρινιστεί πως το έργο του Κοσμά Ξενάκη, όπως το διαχωρίζει ένας από τους μελετητές του, ο Χρύσανθος Χρήστου, χωρίζεται σε τρεις περιόδους: η πρώτη αφορά στα χρόνια 1948-1956, όταν δημιουργεί κυρίως ανθρωποκεντρικά έργα σε εσωτερικούς χώρους, νέες κοπέλες, γυναίκες, ανδρικά γυμνά και γυναικεία, χασάπηδες, νέους με ριγέ παντελόνια, οικογενειακές στιγμές. Η δεύτερη περίοδός του είναι τα χρόνια 1956-1958, στα οποία δημιουργεί έργα που, κατά τον Χρήστου, διακρίνονται περιορισμένα παραστατικά στοιχεία με μεγαλύτερη σχηματοποίηση. Αυτά τα χρόνια προετοιμάζουν και το πέρασμά του στη γεωμετρική αφαίρεση που αποτυπώνεται στα έργα της τρίτης και τελευταίας περιόδου του, τα χρόνια 1959-1984.
Αρχικά λοιπόν θα δούμε τους χασάπηδες και τους μοσχοφόρους, μετά θα ακολουθούν τα πιο αφαιρετικά έργα κι έπειτα τα τελικά του, τα αφηρημένα με τα έντονα χρώματα. Η έκθεση θα περιλαμβάνει επίσης και πολλά από τα ερωτικά του έργα, μικρά γλυπτά και φωτογραφίες από τα μεγάλα γλυπτά των εξωτερικών χώρων. «Τα έργα θα πλαισιώνονται και από σχέδια του». Τα σχέδια ήταν το α και το ω στη δημιουργία του Κοσμά Ξενάκη, όπως επισημαίνει ο Γ. Χατζημιχάλης. «Όσον αφορά το Πολύτεχνο, αν και ακόμη δεν έχουμε καταλήξει στο πώς ακριβώς θα εκτεθεί, έχουμε σκοπό να δείξουμε το κινηματογραφικό μέρος των έργων αυτών, μεγάλες φωτογραφίες από τις παραστάσεις, κείμενα και σχέδια του ίδιου, σε μια προσπάθεια να δώσουμε την αίσθηση του χάους που προκαλούσανε αυτά στο κοινό». Και μιας και απώτερος σκοπός είναι να γνωρίσει το κοινό τον άνθρωπο Κοσμά Ξενάκη σε όλο του το μεγαλείο, οι συντελεστές της έκθεσης αποφάσισαν να συμπεριλάβουν σε αυτή, και μάλιστα σε περίοπτες θέσεις, τις παράδοξες συλλογές του από χειροποίητα γεωργικά εργαλεία από διάφορα μέρη στα οποία ταξίδευε και λογής άλλα μικροαντικείμενα τα οποία μάζευε.
Με την ευκαιρία της έκθεσης το ΜΙΕΤ θα εκδώσει ένα μεγάλο βιβλίο-κατάλογο για το έργο του.
[Σοφία Κοζάκη (artnews.gr)]
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου