Έλληνες Ζωγράφοι: Αλέκος Κοντόπουλος (1904-1975)

O ζωγράφος της Εθνικής Αντίστασης

	Γεννήθηκε στη Λαμία και μαθήτευσε κοντά στον αγιογράφο- ζωγράφο Γ. Σαραφιανό.       Το 1923, σε ηλικία 19 χρονών, εξέθεσε τα πρώτα του έργα ζωγραφικής σε ένα καφενείο στην Πλατεία του Λαού. Τον επόμενο χρόνο ήρθε στην Αθήνα, όπου εργάστηκε σαν σκιτσογράφος στο περιοδικό «Φαντάζιο».  Παράλληλα γράφτηκε στη Σχολή Καλών Τεχνών (1923-1929) κοντά στους Γ. Ιακωβίδη, Δ. Γερανιώτη, Π. Μαθιόπουλο και Νικόλαο Λύτρα. Στη συνέχεια πήγε στο Παρίσι (1930-1932) όπου συνέχισε τις σπουδές του κοντά στους P. Le Doux και H. Morisset. Συγχρόνως έκανε αντίγραφα στο Λούβρο, ενώ σε ένα πολυήμερο ταξίδι του στο Βέλγιο, μελέτησε την φλαμανδική ζωγραφική.      Το 1932 επέστρεψε στην Ελλάδα και συνδέθηκε με τον κύκλο των «Νέων Πρωτοπόρων». Το 1934 μετείχε στην ίδρυση των «Ελευθέρων Καλλιτεχνών». Το 1935 ξαναπήγε στο Παρίσι και εκεί παρακολούθησε μαθήματα στη Σχολή Καλών Τεχνών και στην Academie de la Grande Chaumiere και Colarossi. Στην Ελλάδα επέστρεψε το 1939 και τον επόμενο χρόνο επιστρατεύτηκε.    Στη διάρκεια της κατοχής πήρε μέρος στην Αντίσταση, μέσα από τις γραμμές του ΕΑΜ καλλιτεχνών, δίνοντας σχέδια για χαρακτικά και αφίσες, καθώς και μια σειρά από 25 σχέδια για την Αντίσταση στην Πόλη των Αθηνών.    Το 1944 πρωτοστάτησε στην κίνηση για την ίδρυση του Καλλιτεχνικού Επιμελητηρίου. Το 1949 ίδρυσε, μαζί με τους Κ. Αντύπα, Γ. Γαΐτη, Γ. Μαλτέζο, Δ. Χυτήρη και Λ. Λαμέρα την ομάδα «Οι Ακραίοι», τολμώντας για πρώτη φορά να παρουσιάσει έργα με ανεικονικές τάσεις. Παρουσίασε έργα του σε εκθέσεις στην Ελλάδα και το Εξωτερικό. Συμμετείχε στις Μπιενάλε του Σάο Πάολο το 1953, 1955 (στην οποία τιμήθηκε με αργυρό μετάλλιο) και 1957, της Αλεξάνδρειας το 1959 και της Βενετίας το 1960.  Στη συνέχεια διορίστηκε στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, όπου υπηρέτησε μέχρι το 1969.  Το 1970 φιλοτέχνησε στο Μουσείο μια μεγάλη τοιχογραφία με θέμα την αρχαία ελληνική κεραμική. Το 1973 του απονεμήθηκε το Α΄ Κρατικό Βραβείο, το οποίο όμως αρνήθηκε να παραλάβει σε ένδειξη διαμαρτυρίας κατά του δικτατορικού καθεστώτος.    Άνθρωπος με ποικίλα ενδιαφέροντα, ασχολήθηκε επίσης με την εικονογράφηση βιβλίων και περιοδικών, έκανε διαλέξεις και εξέδωσε τα βιβλία "Η σημερινή ζωγραφική" (1951), "Εγκώμιον της Σιωπής" (1970), "Αισθητικά δοκίμια" (1971) και "Η πνευματική ευθύνη" (1973), που περιλαμβάνουν κείμενα σχετικά με θέματα τέχνης.  Μετά το θάνατό του, με δωρεά της γυναίκας του, το σπίτι του στην Αγία Παρασκευή λειτουργεί ως Βιβλιοθήκη Αλέκου Κοντόπουλου, ενώ στη Δημοτική Πινακοθήκη Λαμίας στεγάζεται η Πινακοθήκη Αλέκου Κοντόπουλου.    Το 1976 οργανώθηκε αναδρομική έκθεση του έργου του στην Εθνική Πινακοθήκη, την οποία ακολούθησαν άλλες αναδρομικές στην Ελλάδα και το εξωτερικό.    Πιστός στη ρεαλιστική απεικόνιση αρχικά, πρωτοπόρος στην ανεικονική τέχνη αργότερα, συντέλεσε αποφασιστικά στη διάδοση της αφηρημένης τέχνης στην Ελλάδα που τόσο αγάπησε.  [Ι.Μ.Ε.Τ. artem.gr]	Δ.Βόλνας, Aκρυλικό σε κ.πλακέ, 24Χ30cm Θ.Χρήστου, Λάδι σε καμβά, 50x70cm C. Nikolaou, μικτή τεχνική, 20χ30cm

Έλληνες Ζωγράφοι: Θ.Τριανταφυλλίδης 1881-1955

Ο ζωγράφος Θεόφραστος Τριανταφυλλίδης

Από το Μόναχο και το Παρίσι στην Αθήνα της Κατοχής

Mικρασιάτικης καταγωγής ο Θεόφραστος Τριανταφυλλίδης  γεννήθηκε στη Σμύρνη το 1881.  Σπούδασε ζωγραφική στη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας με δάσκαλο τον Γ. Ιακωβίδη. Το 1908 έφυγε στο Μόναχο, όπου σπούδασε κοντά στον L. Von Löfftz. Από το 1909 μέχρι  το 1912 εγκαταστάθηκε στο Παρίσι όπου σπούδασε οικονομικές επιστήμες ενώ παράλληλα ασχολούνταν και με τα καλλιτεχνικά του ενδιαφέροντα. 

Μαθήτεψε στο εργαστήριο του D. Lucus, αλλά και στα Μουσεία, στις γκαλερί, σε ατελιέ καλλιτεχνικών βιώνοντας την εμπειρία του μοντερνισμού, σε μια εξαιρετικά γόνιμη περίοδο. Το 1912 κατατάχτηκε στο στρατό και πήρε μέρος στους Βαλκανικούς Πολέμους. Από το 1913 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, όπου δούλεψε σε κοινό εργαστήριο με τον Κ. Μαλέα. Το 1917 με τους Ν. Λύτρα, Κ. Μαλέα και Κ. Παρθένη ίδρυσαν το ριζοσπαστικό πυρήνα των αντιακαδημαϊκών καλλιτεχνών της ομάδας «Τέχνη». Το 1922 με τη Μικρασιατική Καταστροφή χάθηκε η οικογενειακή του περιουσία και αντιμετώπισε αμείλικτο το φάσμα της ένδειας.  

Απέρριψε όμως την πρόταση του αδελφού του να εγκατασταθεί στο Παρίσι. Στα επόμενα είκοσι χρόνια δοκιμάστηκε από σκληρά πλήγματα. Η γυναίκα του παρέλυσε ευθύς μετά το γάμο. Εκποίησε το σπίτι του και διαβίωνε σ’ ένα δωμάτιο για ν’ αντιμετωπίσει τα έξοδα της νοσηλείας. Επιπλέον, καταστράφηκαν σχεδόν όλα τα έργα του, τα οποία διατηρούσε σε μια αποθήκη, από πλημμύρα. Στη διάρκεια της κατοχής έδινε μαθήματα ζωγραφικής και πουλούσε όσα έργα του είχαν απομείνει σε εξευτελιστικές τιμές για να επιβιώσει. Δε θέλησε ποτέ να εμφανισθεί σε ατομική έκθεση. Κι όμως, το έργο του αποτελεί εξαιρετικά σπάνιο φαινόμενο θεματικής ευρύτητας και τεχνοτροπικής πολυμορφίας. Έργα του βρίσκονται στη Συλλογή Κουτλίδη, στην Τράπεζα της Ελλάδος,  στην Εθνική Πινακοθήκη, στο Δήμο Αθηναίων και σε πολλούς ιδιώτες.

Φώτης  Δ. Κουτσουπιάς

Ο υπερρεαλιστής ζωγράφος Pierre Roy

	Ο Πιέρ Ρουά (Pierre Roy) γεννήθηκε στη Γαλλία (1880 – 1950) και ήταν ίσως ο μεγαλύτερος σε ηλικία από τους υπερρεαλιστές ζωγράφους (είχε λάβει μέρος ακόμη και στην Παγκόσμια Έκθεση του Παρισιού το 1900). Όπως και αρκετοί  άλλοι υπερρεαλιστές, έτσι και αυτός επηρεάστηκε σημαντικά από τη Μεταφυσική Ζωγραφική (Pittura Metafisica) του Τζόρτζιο ντε Κίρικο. Τα πρώτα υπερρεαλιστικά έργα του Ρουά επηρεάστηκαν επίσης από τα παραδείγματα αντιπαράθεσης αναγνωρίσιμων αντικειμένων με άγνωστα, συχνά απόκοσμα περιβάλλοντα, όπως στους πίνακες του Μαγριτ. Αν και ο Πιέρ Ρουά υιοθέτησε υπερρεαλιστικές ιδέες, βρέθηκε στο περιθώριο των καλλιτεχνικών ομάδων που κινούνταν γύρω από τον Αντρέ Μρετόν.  Ο Πιέρ Ρουά  στην πραγματικότητα ήταν ένας από τους αξιολογότερους και παραγωγικότερους  υπερρεαλιστές ζωγράφους, παρ΄ όλα αυτά  δεν αναφέρεται σε κανένα σχεδόν κείμενο γύρω από τον υπερρεαλισμό. Αιτία υπήρξε η αφοσίωση του καλλιτέχνη στις ιδέες και το έργο του ντε Κίρικο. Ο Μρετόν και οι άλλοι υπερρεαλιστές της εποχής του  που είχαν αποδοκιμάσει τον ντε Κίρικο, όπως ήταν φυσικό, προσπέρασαν και τον Ρουά. Η ιστορία της τέχνης αδιαφορώντας για τις ανθρώπινες μικρότητες τον κατέταξε στους μεγάλους υπερρεαλιστές ζωγράφους.  Μαρία Ωραιοζήλη Κουτσουπιά [Ι.Μ.Ε.Τ. artem.gr].	Ν.Γάδας , Μικτή Τεχνική, 30Χ40cm. Ν.Γάδας , Μικτή Τεχνική, 30Χ50cm

Έλληνες Ζωγράφοι: Γιώργος Α. Τσάτσος

	O Ζωγραφικός Διαλογισμός. Σκέψεις για τη Ζωγραφική Eνατένιση του Aόρατου. _O Γιώργος Α. Τσάτσος είναι πολιτικός μηχανικός με γερή μεταφυσική αρματωσιά, ο οποίος ζωγραφίζοντας δομεί «κατασκευές» που διαρθρώνονται με απόλυτα λογικό, αλλά όχι πάντα αναμενόμενο τρόπο. Όμως ο μηχανικός αυτός είναι κι ένας ικανότατος επιχειρηματίας με λαμπρές περγαμηνές στον βιομηχανικό τομέα, και ιδιοφυείς εμπνεύσεις που επεκτείνονται και σε άλλες διαστάσεις πέραν της Ευκλειδίου γεωμετρίας (του μήκους, του πλάτους και του ύψους).  Το εικαστικό του έργο δεν μπορεί (και δεν χρειάζεται) να κριθεί με αμιγώς ζωγραφικά μέτρα και σταθμά, αλλά προσεγγίζει την έννοια του «συνολικού καλλιτεχνήματος» (Gesamtkunstwerk), όπου ο μουσαμάς μετασχηματίζεται σε δισδιάστατο καθρέφτη απεικονίσεως του αθανάτου κόσμου των πλατωνικών-σωκρατικών ιδεών.  Ακριβώς αυτή η «επίπεδη» απεικόνιση υπερ-στερεών κατασκευών (που επεκτείνονται ενδεχομένως σε πολλαπλές διαστάσεις πέραν του επιστητού), αποκαλύπτεται στην «απότομη» διακοπή του χρώματος και την εναλλαγή των αποχρώσεων χωρίς διαχωριστική γραμμή, ενώ αλλού οι διαχωριστικές γραμμές κυριαρχούν και τονίζουν υπερβολικώς τα περιγράμματα των γραναζιών αυτών των εξωκοσμικών μηχανημάτων, που αποτελούν την κύρια θεματολογία του αενάως πειραματιζόμενου ζωγράφου.  Στο επίπεδο της συναισθηματικής φορτίσεως των ζωγραφισμένων γλυπτών κυριαρχεί το στοιχείο της χαράς, της ευδαιμονίας, της ευμάρειας, της αφθονίας υλικών και πνευματικών αγαθών. Αυτή η ψυχική γενναιοδωρία του Γιώργου Α. Τσάτσου ανοίγει πύλες προς άλλες διαστάσεις, όπου οι λέξεις «στέρηση», «αρρώστια», «θάνατος» και «αγωνία» δεν έχουν πλέον κανένα νόημα ή αντίκρισμα.  Στους κρίσιμους καιρούς που ζούμε, με την ανασφάλεια να υπερβαίνει τα μέτρα της λογικής και του κοινού νου, μια τέτοια στάση ζωής δεν είναι απλώς επιθυμητή, αλλά απολύτως αναγκαία. Ο καλλιτέχνης, βυθίζοντας τις ρίζες των κατασκευών του σε  έναν αόρατο στους πολλούς υδροφόρο ορίζοντα, αρδεύει την ψυχή και το βλέμμα του θεατή με το νάμα της αθανασίας.  Μια εικαστική δημιουργία πρωτότυπη και δραματικώς εναργής. Δείτε το έργο του κι αντιμετωπίστε το ως ζωγραφικό διαλογισμό, ως υπερ-ατομική ενατένιση του Αόρατου, η οποία δεν στοχεύει στην προσωπική δόξα, αλλά στην ανιδιοτελή συνεισφορά στο Όλον, του οποίου είμαστε όλοι μέλη αδιαχώριστα κι αδιαίρετα. Αυτή η φιλοσοφική προοπτική συνιστά και την πρωτοτυπία του όλου εγχειρήματος. Σας εύχομαι καλή ενατένιση του σύμπαντος κόσμου μέσα από τα «παράθυρα» των πινάκων αυτού του εξαιρετικού ατόμου, που ονομάζεται Γιώργος Α. Τσάτσος.  Κωνσταντίνος Μπούρας Κριτικός Τέχνης	Φ.Κ. ακρυλικός σε μουσαμα, 40Χ50cm C. Nicolaou, ακρυλικό σε μουσαμα, 30Χ40cm

Έλληνες Ζωγράφοι: Γιάννης Μηταράκης 1898-1963

	O Ζωγράφος Γιάννης Μηταράκης γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια το 1898. Τα πρώτα του βήματα στη ζωγραφική τα πραγματοποίησε σε  ηλικία 23 ετών το 1921.  Η αγάπη του για τη ζωγραφική τον οδήγησε στο Παρίσι στις Ακαδημίες Lhote και La Palette.   Το 1929 επιστρέφει στην Ελλάδα και εγκαθίσταται στην Αθήνα.  Σταθμός στην καλλιτεχνική του καριέρα υπήρξε η συνεργασία του με τους καταξιωμένους ζωγράφους της εποχής του  Μ. Τόμπρο, Ν. Χατζηκυριάκο-Γκίκα κ.ά.    Iδρύει στην Αθήνα  την «Ομάδα Τέχνης 1930». Ύστερα από είκοσι χρόνια (1949) με τους Γ.Μπουζιάνη, Σ. Βασιλείου και Γ. Γουναρόπουλο ιδρύει την ομάδα «Στάθμη».  Το έτος 1950 προσπάθησε να κάνει μια μεγάλη προσωπική αλλαγή και στράφηκε στην αφηρημένη Τέχνη.  Παρουσίασε έργα του σε πολλές ατομικές εκθέσεις, στην «Αίθουσα Paul» της Αλεξάνδρειας στο Παρίσι, στον «Παρνασσό», στο «Ζυγό» και στην «Αίθουσα Τέχνης» της Θεσσαλονίκης. [Επιμέλεια: Bικτωρία Κουτσουπιά για το Ι.Μ.ΕΤ.artem.gr]	T. Χρήστου, ακρυλικό σε κόντρα πλακέ, 20X30cm Κ.Λάμπρου, ακρυλικό σε μουσαμα, 18X24cm Δ.Βόλνας, ακρυλικό σε κόντρα πλακέ, 30Χ40cm

Έλληνες Ζωγράφοι: Αντ. Πολυκανδριώτης (1904-1990)

	O Αντώνης Πολυκανδριώτης γεννήθηκε στη Μύκονο το 1904. Από τα πρώτα νεανικά του χρόνια  παρουσίασε έργα του σε έκθεση ερασιτεχνών στο Λύκειο Ελληνίδων (1922) και απέσπασε πολύ ευνοϊκές κριτικές.  Φοίτησε στη Σχολή Καλών Τεχνών με καθηγητές τους Δ. Γερανιώτη, Γ. Ροϊλό, Γ. Ιακωβίδη, Σπ. Βικάτο και Νικόλαο Λύτρα. Το έτος  1928 και για δυο χρόνια σπούδασε με υποτροφία στο Παρίσι στις Ακαδημίες de la Grande Chaumiere, Colarossi και Scandinave. Την ίδια εποχή εργαζόταν στο εργαστήριο του Δ. Γαλάνη.  Μετά το πέρας των σπουδών του στο Παρίσι, ταξίδεψε στη Μαδρίτη και στο Τολέδο, στη Ρώμη και στη Βενετία, όπου ήρθε σε επαφή με όλους τους μεγάλους ζωγράφους της εποχής.  Στη διάρκεια της Κατοχής βαθιά επηρεασμένος από όσα συνέβαιναν, φιλοτέχνησε πολλά σχέδια, με σινική μελάνη, τέμπερες και υδρόχρωμα, προσπαθώντας να εκφράσει τις τραγικές ημέρες που ζούσε ο τόπος.  Το πολύ μεγάλο και αξιόλογο έργο του παρουσίασε  σε ατομικές και ομαδικές εκθέσεις στην Αθήνα, στο Κάιρο (1948), στην Μπιενάλε Αλεξανδρείας (1958), στο Salon, de l’ Art Libre στο Παρίσι (1978) κ.ά.  Υπήρξε επί σειρά ετών καθηγητής πειραματικών σχολείων της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Τα έργα του κοσμούν πολλές ιδιωτικές συλλογές στην Εθνική Πινακοθήκη, στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, στην Εθνική Τράπεζα  και στην Τράπεζα Ελλάδος, στο Υπουργείο Πολιτισμού και στο Υπουργείο Παιδείας.  [Επιμέλεια: Μαρία Κουτσουπιά για το Ι.Μ.ΕΤ.artem.gr]	Oρ. Κος, Ακρυλικό σε κ. πλακέ, 40Χ50cm Χρήστου Θανάσης, Λάδι σε μουσαμα, 30Χ40cm C. Nikolaou, Μικτή Τεχνική σε κ. πλακε, 20Χ30cm