Ο πρώτος Έλληνας ζωγράφος της ελεύθερης Ελλάδας, ο οποίος
έζησε και αναδείχτηκε στο εξωτερικό, εμπνευσμένος αποκλειστικά από την Ελληνική
Επανάσταση.
Ως παιδί, ο Θεόδωρος Βρυζάκης έζησε τα σκληρά χρόνια της Επανάστασης.
O πατέρας του, Πέτρος Βρυζάκης, απαγχονίστηκε από τους Τούρκους το Μάιο του
1821.
Παίρνοντας μέρος σε διεθνείς εκθέσεις, απέσπασε πολλές
διακρίσεις, όπως το χρυσό βραβείο στην Παγκόσμια Έκθεση της Βιέννης το 1853 για το έργο «Ο Μητροπολίτης Παλαιών Πατρών
Γερμανός υψώνει τη σημαία της Ελευθερίας», το Α΄ βραβείο στη Διεθνή Έκθεση της
Βιέννης του 1853 για το έργο «Η Έξοδος του Μεσολογγίου», το αργυρό βραβείο Β΄
τάξεως στα Ολύμπια του 1870 για τη λιθογραφία «Στρατόπεδο του Καραϊσκάκη» κ.α.
Κατά τα έτη 1861-1863 ιστόρησε την ελληνική εκκλησία του Ευαγγελισμού
στο Μάντσεστερ, μετά από παραγγελία της εκεί ελληνικής παροικίας. Την τελευταία
δεκαετία της ζωής του μια οφθαλμική πάθηση τον ανάγκασε να απομονωθεί από την
καλλιτεχνική και κοινωνική ζωή. Πέθανε στο Μόναχο στις 6 Δεκεμβρίου του 1878
και κηδεύτηκε στο Α' Νεκροταφείο της πόλης. Με την διαθήκη του άφηνε στο Πανεπιστήμιο
Αθηνών όλα τα έργα του εργαστηρίου του, και 760 μάρκα για την επισκευή της
οροφής της ελληνικής εκκλησίας του Σωτήρος (Salvatorkirche) του Μονάχου. Κατόπιν
δωρεάς του Πανεπιστημίου, τα έργα βρίσκονται σήμερα στην Εθνική Πινακοθήκη.
Εκεί ξαναζωντανεύουν σκηνές πατριωτικής έξαρσης, αυτοθυσίας των Ελλήνων,
τραγικών συνεπειών του πολέμου, προετοιμασίας μαχών. Οι πίνακές του Βρυζάκη, με
την επιλογή των θεμάτων, την έρευνα των εικονογραφικών δεδομένων, την επιμονή
σε ορισμένα λεπτομερειακά στοιχεία όπως στην ενδυμασία των ατόμων και το
στήσιμο της σκηνής γύρω από αυτά, μαρτυρούν την αληθινή συγκίνηση του
καλλιτέχνη για τα γεγονότα του Αγώνα, καθώς και την προσπάθειά του να τα
αποδώσει όσο το δυνατόν πιο πιστά.
[Eπιμ. Φώτης Κουτσουπιας]